Toespraak Herman Van Rompuy op de opening van de Jaarbeurs Accenta

Met blikvangers zoals het UNIZO-dorp voor Jonge Ondernemingen, het opleidsingsbos, de Space Week en met als speciale gast de Turkse stadsregio Izmir is deze jaarbeurs een boeiend trefpunt van ondernemers en handelaars uit Europa en verder, een ontmoetingsplaats van wetenschap en techniek. Deze jaarbeurs kunnen we het hedendaagse equivalent noemen van de jaarmarkten in het Brugge van de twaalfde en de dertiende eeuw en van het Antwerpen in de vijftiende eeuw.

Dames en Heren,

Het doet mij genoegen om aanwezig te kunnen zijn op de opening van de internationale Accenta jaarbeurs in Flanders Expo te Gent . Met blikvangers zoals het UNIZO-dorp voor Jonge Ondernemingen, het opleidsingsbos, de Space Week en met als speciale gast de Turkse stadsregio Izmir is deze jaarbeurs een boeiend trefpunt van ondernemers en handelaars uit Europa en verder, een ontmoetingsplaats van wetenschap en techniek. Deze jaarbeurs kunnen we het hedendaagse equivalent noemen van de jaarmarkten in het Brugge van de twaalfde en de dertiende eeuw en van het Antwerpen in de vijftiende eeuw.

Deze beurs wordt gehouden in uitzonderlijke omstandigheden. De val van Lehman Brothers in de Verenigde Staten heeft een ongeziene wereldwijde verspreiding van de financiële crisis veroorzaakt die op haar beurt de reële economie heeft aangetast. Zo kregen wij de ergste crisis sinds de grote depressie van de jaren ‘30. Een economische krimp van om en bij de 3 % staat ons dit jaar te wachten. Maar sinds het tweede kwartaal lijkt het BBP minder snel terug te lopen in België. In Duitsland en Frankrijk constateerde men zelfs een positieve kwartaalgroei. Ik hoop dan ook samen met u dat we het ergste van de crisis achter de rug hebben. Wij verwachten voor 2010 opnieuw een licht positieve groei volgens de allerlaatste vooruitzichten. Het vertrouwen van consumenten en producenten stijgt.

Deze regering heeft meteen gereageerd op de crisis en er alles aan gedaan om het vertrouwen van de burgers en de bedrijven in de economie – in het bijzonder in de financiële wereld – opnieuw te herstellen.

• Ten eerste, heeft de regering het Belgische financieel systeem gered van de ondergang. (Waarvoor de overheid 15 miljard euro diende te ontlenen en die dus de openbare schuld met 4.5% van het BBP deden stijgen, weliswaar staan daar activa tegenover). De reddingsoperaties van de systemisch belangrijke instellingen hebben het geld van de spaarder gewaarborgd, een brutale credit crunch voor de bedrijfswereld vermeden en de werkgelegenheid in de financiële sector zo veel mogelijk veilig gesteld.
• Verder heeft de regering in haar relanceplan ook ingegrepen om de kredietverstrekking aan bedrijven te normaliseren: De belasting op herverzekeringscontracten is afgeschaft en de financiële slagkracht van het Participatiefonds, van Delcredere en Finexpo ten voordele van KMO financiering en exporterende ondernemingen is aanmerkelijk verhoogd. Tot slot, werd recentelijk “Belgacap” geïntroduceerd: een aanvullende kredietverzekering met staatsgarantie voor de bedrijfswereld. Vanuit dezelfde filosofie hebben we de bedrijven dit jaar meer zuurstof bezorgd door de mogelijkheid te voorzien om de betaling van de bedrijfsvoorheffing uit te stellen, terwijl de overheid prompt zijn facturen betaalde.
• In de toekomst moeten we er alles aan doen om een nieuwe financiële meltdown te vermijden. Zoals aanbevolen door het Lamfalussy comité moet hiervoor het toezicht op de financiële wereld verscherpt worden. De regering zal tegen het einde van dit jaar de nodige wetgevind door het Parlement laten goedkeuren. In de EU en bij de G20 werd tot gelijkaardige initiatieven beslist. . “Business as usual” is geen optie, en België zal hiervan een prioriteit maken tijdens zijn Europees voorzitterschap.

Relanceplan

Ten tweede, heeft de regering in het kader van het Europees economisch herstelplan gerichte actie ondernomen die de economische bedrijvigheid en de werkgelegenheid moet verzekeren.

Het Interprofessioneel Akkoord 2009-2010 tussen de sociale partners vormt een belangrijk deel van het federale relanceplan. In het kader van het tweejaarlijks overleg over de loonmarge hebben we de loonkosten verlaagd via een algemene loonlastenverlaging en via specifieke loonlastenverlaging voor wetenschappers, ploeg- en nachtarbeid en overwerk. Deze lastenverlagingen geven een zuurstofinjectie van de overheid van ongeveer 1 miljard euro per jaar in de private sector en moeten zo veel mogelijk groei en banen veilig stellen. Met het loonakkoord in deze moeilijke tijden hebben de sociale partners in samenwerking met de regering de sociale vrede bestendigd. Wij zijn er hierdoor in geslaagd een dubbel doel te bereiken: het handhaven van de concurrentiekracht van onze bedrijven tegenover onze belangrijkste handelspartners (bevestigd door recente ramingen) en het behoud van het reëel beschikbaar inkomen van de gezinnen in 2009 en 2010 – over de twee jaar samen is er zelfs een reële stijging met 1.9% waardoor de private consumptie ondersteund werd

Tot slot hebben we als relancemaatregel extra flexibiliteit in de arbeidsmarkt geïnjecteerd door voor bedienden een vorm van tijdelijke werkloosheid in te voeren. Het doel is om tijdelijk de loonkost van een bedrijf te verlagen zonder dat er ontslagen moeten volgen. Zo kan de band tussen werknemer en werkgever behouden worden, gaat er geen waardevolle kennis verloren, moeten minder werknemers ontslagen worden en kunnen bedrijven snel heropstarten indien de conjunctuur aantrekt. Het bestaande stelsel van economische werkloosheid bij arbeiders- dat uniek is in de EU - heeft een sociaal drama vermeden.

Begroting

Inzake begroting, hebben we de financiële sector van de ondergang gered, een klein maar krachtig relanceplan gelanceerd en de automatische stabilisatoren laten spelen op de uitgaven en de inkomsten van de overheden. Door dit krachtig handelen hebben we de vrije val van de economie een halt toegeroepen. De budgettaire prijs van dit alles is duidelijk maar anders handelen was geen optie. Alle andere EU-landen hanteerden dezelfde strategie.

Het begrotingsdeficit is niet het resultaat van slecht beleid vandaag maar van de wereldwijde crisis. Zeer bewust hebben alle landen in de Unie ervoor gekozen de prioriteit te geven in 2009 aan het ondersteunen van de economie door de fout niet te maken van de jaren dertig en zware budgettaire ingrepen te doen en dan koopkracht uit de economie te zuigen. Wij hebben in de eurozone ook een andere fout van de jaren dertig niet begaan dit wil zeggen de geldkraan dicht te draaien. Integendeel, de rente werd drastisch verlaagd en de banken kunnen quasi onbeperkt ontlenen bij de ECB. Op die manier keren we na één jaar reeds terug met positieve economische groei.

De sporen op de werkgelegenheid zullen echter veel langer nazinderen. Wij dreigen op twee jaar 95.000 jobs te verliezen, weliswaar nadat we er in 2007 en 2008 150.000 hadden geschapen.

Ik heb bij mijn aantreden in December 2008 gezegd dat we zodra we zullen terugkeren naar positieve BBP groei wij met de sanering van de openbare financiën zullen starten. Dat zullen wij reeds deze maand doen.

De verslechtering van ons begrotingsdeficit is tussen 2007 en 2010 niet sterker dan in overige landen van het eurogebied. Alle landen staan voor dezelfde opgave. Het is dus niet het moment van paniekerige uitspraken maar van consequent en moedig handelen.

De weg naar het begrotingsevenwicht is een project voor de gezamenlijke Belgische overheden. alle overheidsgeledingen, ook de lokale overheden en de gemeenschappen en gewesten moeten mee de kar trekken, niet alleen in 2010 en 2011 maar nog vele jaren daarna.

Meer dan ooit moet het duidelijk zijn dat België zijn welvaart enkel kan behouden, indien het meer mensen aan het werk krijgt en verder werkt aan zijn internationale concurrentiekracht. Wil België zijn rol blijven meespelen in de wereldeconomie, dan moeten we blijven investeren in onze troeven. Dit kunnen we doen door de potentiële groei van de economie te versterken zodat deze het niveau van voor de crisis overtreft. De potentiële groei moet verhoogd worden op drie manieren: meer werken, meer investeren en … meer innovatie om de factors werk en kapitaal efficiënter en productiever in te zetten.

Het is belangrijk dat er naast een budgettair verhaal een positief economisch verhaal is. Dat was zo in de jaren tachtig toen naast de budgettaire besparingen het thema stond van de Derde Industriële Revolutie (DIRV).

België is altijd beroemd geweest voor zijn hoge productiviteit. In 2007 bijvoorbeeld, was een Belgische werknemer 15% productiever dan een Nederlander en zelfs 20% productiever dan een Duitser. Onze productiviteit groeit echter trager en trager. In de jaren ´80 was er nog een structurele productiviteitsgroei (per uur) van 2.4%, in de jaren ´90 was het nog maar 1.7% en van 2001 tot 2008 was het slechts een magere 0.9%. Die tendens doet zich ook in de EU voor en is één van de noodzaken voor het verderzetten van de Lissabonagenda. We moeten dan ook, zowel op Europees als op Belgisch vlak, inzetten op het verhogen van de innovatieve capaciteit om de potentiële groei te ondersteunen. De overheden moet hier een gunstig kader voor bieden, maar het zijn de bedrijven die de vlucht vooruit moeten nemen. Deze jaarbeurs draagt hiertoe bij door zijn aandacht voor innovatie, ondernemerschap, de internationale handel en opleidingen.

Ruimte

Het thema van deze jaarbeurs staat met de “space-week” in het teken van innovatie. Ruimtevaart is immers een vernieuwende sector bij uitstek. Van daaruit vertrekken tal van innovaties en spin-offs. Het is één van de sectoren die het meest tot de verbeelding spreekt en de grenzen zowel fysisch als psychisch verlegt.

België staat zijn mannetje in de ruimte of liever en letterlijk: zweeft zijn mannetje met generaal Frank De Winne. Frank De Winne is na Dirk Frimout een rolmodel voor de Vlaamse en Belgische wetenschap.

De Belgische bijdrage aan de ruimtevaart blijft niet bij deze eenmansprestatie. België levert een belangrijke budgettaire inspanning voor de ruimtevaartsector. In 2009 voorziet de federale overheid een budget van 149 miljoen euro waarvan 137 miljoen bestemd is voor onze participatie aan het Europese Ruimtevaartagentschap.

De participatie in het Ruimtevaartagentschap is een garantie voor een “juste retour” die de ontwikkeling van onze ruimtevaartindustrie de wind in de zeilen geeft. De ruimtevaartsector in België is dan ook een niet onbelangrijke hoogtechnologische niche: met een zakencijfer van 210 miljoen euro en ongeveer 1600 hoogopgeleide werknemers die in een veertigtal bedrijven werken. Belgische bedrijven produceren state of the art technology voor de ruimtevaartindustrie die ook in andere sectoren tot nuttige innovatie kan leiden.

Ondernemerschap

Wetenschap en techniek worden echter pas innovatie door toedoen van de ondernemer. Ondernemerschap maakt van een technisch idee een commercieel product. Ondernemerschap is de sleutel voor het verkopen van onze troeven. Het UNIZO dorp voor Jonge Ondernemingen geeft praktische informatie aan aspirant-ondernemers en jonge ondernemers en helpt zo hun dromen op een realistische manier waar te maken.

Turkey

The fair also provides an opportunity to broaden the horizons. After India last year, the host country this time is Turkey, and in particular the metropolitan region of Izmir. Turkey is a large country with a dynamic economy. Belgium and Turkey maintain a firm and friendly relationship. Belgium even represents Turkey in the IMF executive board. Our countries have forged countless economic and social ties, particularly on the basis of a large and dynamic Turkish community in Belgium. Recently I attended an event bringing together all the Turkish employers in our country. Turkey is also a key trading partner. The value of trade between the two countries rose from 5.6 billion in 2007 to 6.3 billion in 2008. Belgium is a key investor in various sectors in Turkey, such as banking, textiles, tourism and the real estate market. Izmir is the third largest city in Turkey with a population of 2.5 million. As a port city it is an ideal basis for the Mediterranean and the Near East countries. Right next to Izmir is Ephesus, which was already of huge importance in ancient times. The archaeological treasures of Ephesus were a revelation to me when I visited them some years ago. I therefore hope that this fair will provide an opportunity to deepen the relationship between Belgium the EU and Turkey, and Izmir in particular.

Opleidingsbos

Belgische bedrijven kunnen maar excelleren in innovatie, ondernemerschap en internationale handel, als hun werknemers goed opgeleid zijn. De deskundige informatiebemiddelaars in het opleidingsbos laten de bezoekers kennismaken met een uitgebreid opleidingsaanbod voor volwassenen. De vaardigheden en kennis van de Belgische werknemers moet de grootste troef van het bedrijfsleven blijven.

Conclusie

Wij staan voor beslissende jaren. De financiële crisis zonder voorgaande bracht een economische crisis op gang, die op haar beurt een budgettaire crisis meebracht terwijl we voor de opgave staan de klimaatcrisis te keren.

Veel staat op het spel. De bevolking en de overheid weten waarvoor ze staan. Het is nu het moment om te handelen. De tijd van negativisme en paniekzaaierij moet voorbij zijn. Rustig en doordacht, moedig en consequent handelen zijn nu aan de orde. Het is een tijd van samenwerken, niet een tijd van nutteloze confrontaties. Het is een tijd waarin we angst moeten omzetten in hoop.